گياهان داروئي کلاته بالا...
----
در منطقه قاینات (کلاته بالا) استفاده از گیاهان دارویی در طب سنتی رواج داشته و با فرهنگ مردم عجین بوده و تهیه عرقیات از گیاهان دارویی مرسوم می باشد تنوع زاید گونه های گیاهی ناشی از شرایط مناسب اقلیمی منطقه است و این برکتی شده تا خانواده های زیادی از جمع آوری و فروش آن درآمدی داشته باشند.
در مراتع اطراف کلاته بالا گیاهان داروئی فراوانی می رویند که مهمترین آنها شامل موارد ذيل مي باشد:
آويشن: گياهي است علفي ،از ريشه نعناعيان كه در بيماريهاي تنفسی و جهازهاضمه و معطر کردن لبنیات و دم کرده آن مصرف زیاد دارد.
اسطخودوس: گیاهی است علفی که برگ و سرشاخه های گلدار آن دارویی بوده و در جهت بیماریهای سینه، سرفه، زکام مصرف می شود.
اسفند: گیاهی است چند ساله که قسمت دارویی آن دانه های کوچکش بوده و برای بخورکاربرد داشته ودر منازل و جلسات بعنوان چشم زخم سوزانده و یا بصورت خاصی دانه ها را به هم دوخته.
اسفخنگور (تاجریزی سیاه): گیاهی علفی باگلهای سفید رنگ و دانه های بشکل خوشه انگور به رنگ قرمز مایل به سیاه از برگ و شاخه ها و تخم آن بعنوان دارو جهت اسهال خونی،التیام زخم گلو و عفونت ها و ملین سینه بکار می رود.
انغوزه: گیاهی است بسیار بد بو، تو خالی و گوشتی که با شکاف در بدنه آن شیره ای حنایی خارج می شود. خواص دارویی آن در موارد سرفه، اسم و ناراحتی های عصبی و انگل های روده ای کاربرد دارد.
بادیان: گیاهی علفی بوده که دانه های آنرا کوبیده وجهت رفع نفخ و تشنج اختلالات معده و روده و حریک اشتها، مداوای سرفه و ریز کننده سنگ کلیه و شفادهنده یرقان مصرف می شود.
بومادران: گیاهی علفی و گلهایش معطر و طعم آن تلخ است. جواشنده اش برای تنظیم اختلالات معده استفاده شده تب بربوده، ضدتشنج است. در زخمهای عفونی، بو اسیر، رماتیسم استفاده می شود.
پدینه (پونه): گیاهی است علفی چند ساله از خانواده نغناعیان که در کنار جویبار روییده و معطر است وبه عنوان داروی ضد تشنج، مدر، قاعده آور، مسکن اعصاب است.
چوبک (ریشه بیخ): درختچه کوچکی است که از ریشه آن در گذشته برای شستن البسه استفاده می شد. در کلاته بالا ریشه چوبک را پس از تمیز کردن مدتی در آب جوشانده و در شبهای سرد زمستان در تغارهای بزرگ ریخته و با یک دسته گزبهمراه شکر آن را به هم زده تا کفی غلیظ بدست آید. این کف برای تمیز کردن امعا و احشا مفید بوده، خرد کننده سنگ مثانه است.
خار: گیاهی است علفی که از آن ماده ای شیرین بنام خار انگبین یا ترجبین بدست می آید. آن را از لحاظ طبابت گیاهی با طبعی سرد می دانند و در درمان یرقان مفید است و هرکجا که زیاد باشد دال بر بالا بودن سفره های اب زیرزمینی آنجاست.
خاکشیر: خاکشیر گياهي است علفی که دانه آن مصرف دارویی داشته وقتی با آب خیس شود لعاب ایجاد شده که تمیز کننده معده و روده بوده و با آب سرد مصرف می شود.
خلفه (خرفه): گیاهی است که برگهای آن را می پزند. معتقدند طبعی سرد دارد و دانه آن لعابدار و نرم کننده است و خواص دارویی آن زیاد است. (گاهی هم با کماچ وقروت میخورندش )
زوفا: گیاهی است علفی که جوشانده گلهای آن برای کاهش تب، تسکین سرفه و بهبود عمل هضم نافع است.
زیره سیاه: گیاهی است علفی از خانواده چتریان ریشه آن پیازی بوده که در انتهای ساقه گل دهنده و دانه های بیضوی داشته و معطر است بعنوان بادشکن، مقوی معده و رفع نفس تنگی نافع است. در غذاها و نوشابه بعنوان ماده معطر و طعم دهنده می باشد.
سیه دانه: گیاهی است علفی با دانه های سیاه رنگ و معطر و در شیرینی پزی هاو نانوایی استفاده مشود.
شاهدانه(کنو): گیاهی است که به منظور برداشت و استخراج مواد خواب آور و مخدر کشت می شود. از برگ و گلهای آن ماده ای به نام بنگ می سازند که موجب سرگیجه می شود. حشیش نیز از دیگر فراورده های شاهدانه بوده که متاسفانه مصرف آن در جهان زیاد است از خواص کنو بدلیل آثار گرم و سرد که دروجود انسان ایجاد می کند با گرم شدن ایجاد نشاط و با سرد شدن تاریکی دید چشم، جنون مالیخولیا و ترس بسیار غالب می شود.
شیرین بیان: ریشه آن مصرف دارویی داشته و در معالجه سرماخوردگی و کاهش فشار خون مفید است گیاه آن بصورت علف هرز در اغلب مزارع می روید.
کاکوتی : گیاهی است که در اکثر مناطق کوهپایه ای سردمی روید گلهای بنفش آن خواص درمانی داشته و برگهایش معطر برای طعم غذاها به ویژه لبنیات استفاده می شود.
کلپوره: این گیاه از کرکهای بلند نقره ای پوشانده شده و گل و میوه آن تلخ، خواص دارویی داشته و بعنوان ضد درد و ضد نفخ و ناراحتی های جهازهاضه کاربرد دارد.
گون: گیاهی بوته ای بوده تیغدار است با شکاف در بدنه آن لعاب چسبنده ای خارج و به کتیرا معروف است. از این ماده برای آهار زدن به پارچه و دارویی ملین و مسهل استفاده می شود در درمان زخم ها و تقویت روده و تسکین دردمثانه مفید است. (البته برای جوانها ژل مو هم هست )
مخلصه : گیاهی است که سرشاخه های آن اثر دارویی داشته و برطرف کننده ناراحتی های معده التهاب و بواسیر است.
مستار: گیاهی است علفی که از شکوفه و سرشاخه های آن استفاده می شود.از خواص آن کاهش دهنده قند ادرار، رفع تنگی نفس و از مرحم آن در معالجه زنبور و عقرب گزیدگی استفاده می شود.
هندوانه ابوجهل : معروف به حنظل میوه آن مشابه یک لیموی کوچک که بسیار تلخ و سمی است. میوه رسیده آن زرد و رنگی است بعنوان مسهل و درمان بواسیر و روماتیسم مصرف دارویی دارد.
کما،قرنه،قنه یا آنغوزه تلخ : گیاهی است از خانواده چتریان که در طول عمر خود تنها یکبار گل می دهد و از ریشه آن ماده ای متعفن و بسیار بد بو ترشح می گردد که آنغوزه نام دارد ارزش و اهمیت صنعتی و دارویی آن زاید است و به خارج از کشور صادر می شود. در صورت برداشت میزان تولید انغوزه شهرستان تا 80000 کیلو گرم برآورد می شود و درآمدی حدود 653 میلیون تومان عاید مردم خواهد نمود. رویشگاههای مهم انغوزه قاینات دشت آهنگران با 70000 هکتار، دشت چاهک با 40000هکتار، دشت اسفدن با 312000 هکتار، و دشت مهدی اباد با 24000 هکتار می باشد.
نظـــــــر یـــادتـــــون نــــــره